Herfst in de moestuin

De herfst is toch echt begonnen nu, ook in de moestuin. Compleet met koude nachten, dagen die in hoog tempo korter worden en een heleboel regen. Een typisch Nederlandse herfst dus. Maar zo lang er nog geen (nacht)vorst is, zullen een hoop gewassen nog even dapper stand houden en een rijke oogst geven. Ook komt er nu nog een hele nieuwe generatie groenten aan die juist van het koelere weer houden en nu (weer) geoogst kunnen worden. Sommige van deze gewassen oogsten we ook als een van de eerste in het vroege voorjaar, zoals bijvoorbeeld snijsla, radijsjes, spinazie en rucola. Het hete weer in de zomer zorgt er voor dat deze gewassen het zwaar hebben en snel doorschieten. Maar in koeler vochtiger weer zijn het dankbare gewassen die een frisse aanvulling zijn op de herfstoogst van pompoenen, aardappels en kolen.

Naast de laatste nazomeroogst en het begin van het herfst- en wintergroenten-seizoen, is er in de herfst ook volop ander werk in de moestuin. De bedden worden waar mogelijk al opgeruimd en ingezaaid met groenbemester of afgedekt met een dikke laag mulch om het lege veld te beschermen tegen de vele regen en misschien wel strenge vorst die nog komen gaat. Er kunnen nog diverse bomen en struiken gesnoeid worden en vaste planten kan je nu vaak nog verplaatsen. Ook voor het aanplanten van fruitstruiken en fruitbomen is het nu een goede tijd zolang het niet vriest. En als kers op de taart komt dan de planning voor volgend jaar. Het is verstandig om hier op tijd mee te beginnen, zodat je genoeg tijd hebt voor het maken van de planning en ook nog op tijd zaden kan bestellen zodra je weet wat je nodig hebt. Bewaar je het bestellen van zaden tot het einde van het jaar, dan kan het zijn dat je in het vroege voorjaar nog zit te wachten op je zaden, terwijl je eigenlijk al zou kunnen beginnen met voorzaaien en zaaien in kas of tunnel. Wees er dus snel bij, zeker bij de kleinere zadenleveranciers ontstaat er in het voorjaar echt een piek met bijbehorende wachttijden. Bovendien verzenden veel zaadbedrijven tijdelijk geen zaden tijdens periodes van strenge vorst. Je weet ten slotte nooit hoe lang de zaden onderweg zijn en in een ijskoude vrachtwagen of opslagruimte liggen.

Het allermooiste van de herfst vind ik altijd dat je als moestuinier de tijd hebt om te bepalen wat het afgelopen seizoen echt een succes was en wat je volgend jaar echt anders of beter wil doen. Misschien vind je het net als ik leuk om zelf eens een experimentje uit te voeren en bij te houden wat de uitkomst daar van is. Door het seizoen heen maak ik in een tuinschrift aantekeningen van dit soort experimenten en probeersels. Soms zelfs bedacht, maar vaak ook veelgebruikte methodes die ik zelf ook een keer wil uitproberen. De herfst en vroege winter is de perfecte tijd om dit soort ideeën verder uit te werken en met jouw resultaten weer een nieuw plan voor volgend jaar te bedenken. Wat ging er fout? En wat was nou de bepalende succesfactor voor die mega-oogst? Had je veel te veel courgettes, maar bijna geen sperziebonen? Of wil je volgend jaar misschien meer plaats reserveren voor groentes die in de winkel moeilijk te krijgen zijn?

En tot slot is er ook in de vroege herfst nog volop werk op de afdeling zaaien en voor-zaaien. Zeker als je over een kas of andere vorm van beschutting beschikt. Maar ook zonder deze moestuin-luxe zijn er genoeg gewassen en bijvoorbeeld bloemen die juist in de herfst gezaaid kunnen worden, zodat ze in het voorjaar meteen een vliegende start zullen maken. Denk bijvoorbeeld aan stokrozen en rijtjes met wintersla. Wacht hier zeker niet te lang mee. Zodra het echt goed koud wordt, zullen ook deze gewassen niet meer verder groeien en in rust gaan om te wachten op beter, warmer weer. Wil je nog aan de slag met zaai- en plantgoed? Lees dan eens in de zaaikalenders van de maanden september en oktober wat je nu nog in de grond kan stoppen. En denk ook eens aan de kiem- en spruitgroenten die in de koude maanden heel goed op de vensterbank gekweekt kunnen worden. Een heel leuk project voor als je eigenlijk helemaal niet kan wachten tot het weer voorjaar is. Kijk gauw hier voor meer inspiratie.

Wat is jouw favoriete tuintaak in de herfst?