Pepers en paprika’s zaaien

Zelf pepers en paprika’s zaaien is een van mijn favoriete activiteiten in het voorjaar. Je kan er al vroeg mee beginnen en dat is eigenlijk ook meteen de truc, als je ze zelf wil zaaien duurt het namelijk best wel lang voordat de plantjes groot genoeg zijn om in het voorjaar uit te planten. En na het uitplanten hebben ze ook een lange zomer nodig om rijpe vruchten te geven. Als je de beschikking hebt over een kas of grote serre, dan is dat echt een perfecte plek om de peper- en paprikaplanten de rest van het seizoen door te laten brengen. Maar ook als je alleen een plekje buiten in de tuin of op het balkon te bieden hebt dan zijn er genoeg rassen waar je ook een mooie oogst van mag verwachten. Welke rassen dat zat zijn, dat vertel ik verderop in dit artikel. Ga jij ook pepers en paprika’s zaaien dit seizoen?

 

Welke soorten koop je?

De belangrijkste reden dat ik pepers en paprika’s zaaien zo leuk vind, is het selecteren van de soorten die ik dit jaar wil gaan telen. En meteen even voor de goede orde; pepers en paprika’s behoren tot hetzelfde geslacht van planten, de capsicums. Ze zijn dus nauw verwant, sommige soorten die wij pepers noemen behoren zelfs tot dezelfde soort als de paprika’s (capsicum annuum). In dit geval is het enige onderscheid dus de smaak. Daarom zal ik voor het gemak vaak het woord ‘pepers’ als verzamelnaam gebruiken in dit artikel. Een paprika is eigenlijk een zoete peper.

Eigenschappen om op te letten

Als je eenmaal de wereld van de pepers en paprika’s betreed bij de verschillende zadenhandels dan kom je al gauw voor een moeilijke keuze te staan. Ze zijn er namelijk echt in alle vormen, maten en kleuren.  Ook zijn er ook planten die een bijzondere kleur blad hebben of die vruchtjes hebben die wel 6 keer van kleur veranderen voordat ze rijp zijn. En dan zijn er nog planten die mooi compact blijven of juist het formaat van een kleine struik hebben als ze volgroeid zijn. En bij de pepers is er nog een belangrijke eigenschap waar een groot verschil in kan zitten. De heetheid van de pepers. Het is natuurlijk geweldig als je een enorme peperoogst hebt. Maar als je helemaal niet van pittig eten houdt, kan je de heetste soorten misschien beter links laten liggen. Om er voor te zorgen dat je zoveel mogelijk uit jouw planten haalt in het seizoen, is het verstandig om niet zomaar het eerste beste zakje zaden te kopen dat je in het tuincentrum tegen komt. Pepers en paprika’s zijn namelijk planten die veel warmte en een lang groeiseizoen nodig hebben. En dat gaat niet automatisch samen met onze Nederlandse zomers. De mooie zomermaanden duren niet zo lang en zelfs midden in de zomer kan het voor een peperplant nog aardig fris zijn, zeker ’s nachts. Maar er is geen reden om te treuren, ook niet als je (zoals veel hobby moestuiniers) niet over een mooie kas beschikt. Er zijn namelijk ook genoeg rassen die vroeg afrijpen en beter tegen wat koelere temperaturen kunnen.

Het is dus van belang om op de volgende eigenschappen te letten als je zaden gaat aanschaffen:

• Vroegheid van de peper 
  Hoe lang heeft het plantje nodig vanaf het moment van uitplanten, totdat er rijpe vruchtjes geoogst kunnen worden? Hoe vroeger de peper, hoe beter hij het zal doen op een plekje buiten.
• Heetheid van de peper
  Is de smaak zoet (de paprika’s), nauwelijks pittig, mild, pittig, heet, extreem heet
• Uiterlijk van de vrucht
  De kleur van de rijpe en onrijpe vruchten, vorm en grootte.

 

Het zaaien

De beste plek

Pepers en paprika’s zaai je het beste in januari of februari. Geef ze een lekker warm plekje op een vensterbank, op de meest lichte plaats in huis. Bijvoorbeeld een groot, hoog raam op het zuiden. Heb je weinig licht in huis, dan kan je een groeilamp overwegen. Te weinig licht zorgt namelijk voor lange dunne en vooral slappe zaailingen die veel kwetsbaarder zijn en vaak niet uitgroeien tot stevige planten. Heel belangrijk dus, voldoende licht! Zorg dat de omgeving minimaal 20 graden is. Dit kan door ze lekker boven de verwarming te zetten, maar als je een heel koud huis hebt dan kan je

Welke zaaigrond?

Voor het zaaien van paprika’s en pepers gebruik ik altijd een mengsel van (biologische)potgrond en een beetje grof zand (brekerzand) of fijn perliet. De verhouding die ik aanhou is 3 scheppen of kopjes potgrond en dan 1 schep zand/perliet er doorheen. Op deze manier bevat de potgrond net iets minder voedingsstoffen (want je ‘verdunt’ de grond als het ware met zand of perliet). En het water loopt goed weg. Het loont daarnaast ook zeker de moeite om een goede potgrond te kopen. Als er veel grove stukjes in zitten dan kan je hem even zeven, maar zelf pluk ik altijd de grootste takjes er met de hand uit tijdens het vullen van de trays. En zolang dit soort takjes niet aan de oppervlakte liggen zullen je plantjes er niet snel last van hebben.

Pot of tray?

Ik zaai mijn paprika’s en pepers de laatste paar jaar altijd in trays. Vooral omdat ik er best wel veel zaai en met een beperkte ruimte op de vensterbank, is het een hele efficiënte manier om veel plantjes naast elkaar op te kweken. Ook vind ik het handig dat je de trays in een keer op kan pakken om te verplaatsen en dus niet allemaal losse potjes hebt staan. Ook vallen trays niet zomaar om (ok, maar als ze dan omvallen, is het leed natuurlijk wel meteen enorm! Goed wegzetten dus), Best handig met een dreumes in huis. En het belangrijkste voordeel: de plantjes groeien met de wortels niet door elkaar, zoals in een zaaibakje wel gebeurt. Ze zijn dus makkelijk uit de tray te halen om op te potten of uit te planten. Het nadeel van trays is dat de plantjes er vaak net te snel uit zijn gegroeid en dat je ze dus nog een keer moet verplanten voordat je ze buiten of in de kas kan zetten. Ik zorg altijd dat ik de plantjes die ik weg wil geven, net voor dat moment cadeau worden gedaan, zodat ik daar in elk geval geen kostbare vensterbank ruimte aan kwijt ben. Maar uiteindelijk kan je ook prima pepers (en andere zaden) zaaien in alles wat maar potgrond bevat en afwatering heeft. Bijvoorbeeld oude yoghurtbekers of champignonbakjes.

Als jij ook een tray wil gebruiken, kies dan voor een tray van stevig kunststof. Deze trays kan je met gemak nog een paar keer hergebruiken. Let ook op het formaat van de vakjes. Een tray met 100 vakjes lijkt efficiënt, maar de individuele vakjes zijn zo klein dat je plantjes al snel te weinig voeding en ruimte hebben. Ook drogen trays met kleine vakjes veel sneller uit. Zoek dus een tray uit met wat grotere en liefst ook hogere vakjes.

Labelen

Als de plantjes eenmaal op komen, lijken de meeste pepers en paprika’s sprekend op elkaar. Het is dus belangrijk om de plantjes meteen bij het zaaien goed te labelen, zodat je nog weet welke plant van welk ras is. Er zijn prachtige plantenlabels te koop, die je later ook bij de volwassen plant kan gebruiken. Labels van hout of bamboe zijn de meest duurzame optie, omdat deze geen stukjes plastic achterlaten in jouw tuin, bovendien zijn ze gemaakt van vernieuwbare grondstoffen. Deze bamboe labels bijvoorbeeld zijn heel erg fijn, als ze niet het hele seizoen in de regen staan, kan je ze makkelijk nog een jaar gebruiken. Omdat ik zelf altijd heel heel veel zaailingen heb elk voorjaar gebruik ik tegenwoordig ook vaak gewoon houten lollystokjes. Schrijf altijd met een watervaste stift, anders kan je na een paar keer niet meer lezen wat er op het bordje stond.

De verzorging

Licht

De gezaaide pepers zet je het beste in de vensterbank in huis waar het meeste zonlicht komt en waar het lekker warm is, een groot hoog raam op het zuiden is ideaal. Zorg ook dat de gordijnen open zijn zodra het licht wordt buiten, of zorg dat de planten aan de raamkant van het gordijn staan. Elk uurtje daglicht telt, ook in het weekend! Heb je echt een donker huis, kleine ramen of alleen een raam op het noorden? Dan kan je kiezen voor een groeilamp. Bij te weinig licht worden de planten al snel lang en slap en vallen ze om voordat ze stevigheid krijgen. Een gewone TL buis kan al het verschil maken, maar er zijn ook hele handige systemen te koop, van compact tot professioneel!

Temperatuur

Pepers hebben een temperatuur van tussen de 20 en 27 graden nodig om te kiemen, bij 20 graden zal het iets langer duren dan bij 27. Boven de verwarming is in de winter dus al gauw een goede plek. Heb je echt een koud huis, enkel glas, of wil je niet extra stoken om het je pepers naar de zin te maken? Dan kun je ook voor propagator kiezen. Dit is een soort kasje voor in de vensterbank met een verwarmingselement er in. Als je deze instelt op 27 graden (al snel te warm voor de hele huiskamer!) dan kiemen peperplantjes na ongeveer 1,5 week. Bij 20 graden op de vensterbank duurt dit vaak wel 3 weken! Het is een kleine investering, zeker als je de bespaarde stookkosten meerekent en heb je er eenmaal een, dan kan je de propagator voor nog veel meer zaden en planten gebruiken. Koop hem dus zeker niet te klein, ik heb je bij deze gewaarschuwd! Zodra de planten gekiemd zijn kunnen ze iets koeler staan. Hou de temperatuur liefst wel rond de 20+ graden. Is het koeler dan groeien de planten echt een stuk langzamer. En bij minder dan 18 graden stoppen ze zelfs met groeien. Let ook op de nachttemperatuur.

Watergeven

Ik geef zaaisels altijd water met een plantenspuit. Hier mee voorkom je dat de zaden uit de potgrond ‘wegdrijven’ omdat de straal uit de gieter te hard is. Zijn de planten helemaal gekiemd, dan kan je ook een flessenbroes gebruiken. Dit is eigenlijk een hele fijne gieter met zachte straaltjes die de plantjes niet om maaien. Je kan hier een setje kopen die je op een lege frisdrankfles kan schroeven, of je maakt er zelf een door met een (dunne!) naald of speld gaatjes te prikken in het dopje van je fles. Nog een andere methode is water geven van onderaf, door de potten of zaai-trays in een schotel met water te zetten. Ik vind zelf dat dit voor pepers minder geschikt is omdat de grond dan erg nat wordt. Maar als de potten snel uitdrogen (binnen een dag) dan kan dit een goede methode zijn.

Verspenen en oppotten

De plantjes hebben al gauw meer ruimte nodig zodat ze optimaal licht kunnen vangen en door kunnen groeien. Ook is het van belang dat er genoeg voeding en ruimte is voor de wortels van de plant. Zaai je in mini potjes of in een tray met kleine vakjes, dan kan je de plantjes het beste verspenen zodra ze 2 echte blaadjes hebben. Ook als je de planten in zaaibakjes hebt gezaaid (dus met meerdere zaadjes in 1 schaaltje) is het belangrijk om ze op tijd naar een eigen potje te verplanten. Anders groeien de wortels al teveel door elkaar en zullen ze onnodig veel beschadigen tijdens het verplanten. Ik verplant de planten altijd per stuk of per 2 (als ik ze per 2 ga uitplanten) naar een p9 potje. Dit is een vierkant potje van 9×9 cm. Een ander potje of bijvoorbeeld yoghurtbeker van soortgelijk formaat kan natuurlijk ook! Maak wel altijd gaatjes in de bodem van het potje als deze nog niet aanwezig zijn. Gebruik bij het oppotten goede biologische potgrond (bijvoorbeeld van Bio-kultura). Dan hebben de plantjes genoeg voeding tot het moment van uitplanten.

Uitplanten

Zoals al genoemd houden pepers van een warme, zonnige plek. Buiten uitplanten is dan ook niet aan te raden voor ijsheiligen (rond half mei). Als het heel slecht weer is, kan je zelfs beter nog even een weekje wachten, vooral bij koude nachten). In de kas kan je vaak al wat eerder planten, hierover advies geven is lastig omdat het helemaal afhangt van hoe warm de grond al is en hoe groot de kas is. Een grote kas blijft beter warm bij een paar koude nachten dan een mini-kasje. Over het algemeen zou je 3 tot 4 weken voor ijsheiligen al in de kas kunnen uitplanten. Hou altijd het weerbericht in de gaten en gebruik eventueel een min-max thermometer om de (nacht)temperatuur in de kas te monitoren. Zelf plant ik pepers en paprika’s altijd met 1 of 2 planten tegelijk uit. Er zijn ook moestuiniers die groepjes van 3 planten uitplanten. In de kas heb ik hier wel succes mee gehad, maar buiten vind ik dit persoonlijk niet echt een toevoeging. Tenzij ik grote potten tekort kom en toch meerdere soorten pepers wil proberen, dan zet ik wel eens 3 verschillende soorten bij elkaar. Let er in dit geval wel op dat de soorten ongeveer even groot worden als volwassen plant, anders overschaduwd de grootste plant al snel de rest. Het ziet er in elk geval heel gezellig uit, een paar potten met allemaal verschillende kleuren pepertjes op het terras!

 

Tip! Ook aubergines kun je vanaf eind januari of begin februari gaan zaaien. Dus als je toch bezig bent…